İsrail’in, vergi gelirlerini Filistin yönetimine aktarmaması Filistin hükümetinin memur ve emekli maaşlarını ödeyememesine neden oluyor.
İsrail ile Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) arasında 1994’te imzalanan Paris Ekonomi Protokolü gereğince Tel Aviv yönetimi, kontrolü altındaki sınır kapılarından Filistinliler adına topladığı vergi gelirini Filistin hazinesine aktarıyor. İsrail, Filistin’in ithal ettiği malların gümrük vergilerini “Filistin yönetimi adına” topluyor ve Filistin’e ortalama aylık 200 milyon dolar ödeme yapıyor. Bu vergiler, Filistin ekonomisi için önemli bir gelir sağlıyor.
Ancak İsrail’de Bakanlar Kurulu, 7 Ekim saldırısının ardından 3 Kasım’da Filistin hükümeti adına topladığı vergi fonundan Gazze Şeridi’ne ve Filistinli tutuklulara ayrılan miktarın kesilmesine karar verdi. Bunun üzerine Filistin yönetimi, 5 Kasım’da İsrail’in Gazze’ye tahsis edilen miktarı keserek yaptığı ödemeyi almayı reddettiğini duyurdu.
Norveç Dışişleri Bakanlığından 19 Şubat’ta yapılan açıklamada, Norveç’in, İsrail tarafından Filistin yönetimi adına toplanan ve 7 Ekim’den sonra durdurulan süreci üstlendiği belirtildi. Açıklamada, İsrail’in topladığı vergiyi Norveç’e transfer etmesi ve Norveç’in de Gazze için ayrılanın dışındaki meblağı Filistin yönetimine göndermesi şeklinde işleyeceği ifade edildi.
Ancak henüz bu transfer gerçekleşmedi. Filistin Başbakanı Muhammed Iştiyye, dünkü haftalık kabine toplantısında, İsrail’in topladığı vergi gelirlerine işaret ederek “İsrail hâlâ paralarımızı tümüyle alıkoymaya devam ediyor ve şu ana kadar hiçbir meblağı transfer etmedi” dedi.
MEMUR VE EMEKLİ MAAŞLARINI ÖDEYEMİYORLAR
İsrail’in Filistin yönetiminin gelirlerinin büyük kısmını oluşturan vergi gelirlerini aktarmaması Filistin hükümetinin aylardır memur ve emekli maaşlarını ödeyememesine neden oluyor.
Filistin yönetiminden maaş alan çalışanlar ve emekliler, son olarak tam maaşlarını Ekim 2021’de aldı. Bu tarihten sonra hükümetin içinde bulunduğu mali kriz nedeniyle ücretlerini kesintili şekilde alan Filistinliler, ocak ayından bu yana ise hiç alamadı.
Filistin hükümeti, 2021’de maaşlarda yaşanan kesintinin, İsrail’in vergi gelirlerinde yaptığı hukuk dışı kesintileri arttırmasından ve bunun sonucu hükümetin gelirlerinin azalmasından kaynaklandığını bildirdi.
Batı Şeria’daki Filistinliler, 2021’den itibaren maaşlarının ancak yüzde 80’ini alabildi. Kalan kısmın ise “hükümetin hak sahiplerine borcu” olduğu ifade edildi.
OCAKTAN BU YANA ÖDEME YAPILMADI
İsrail’in Gazze’ye saldırılarının başladığı 7 Ekim 2023’ten bu yana ise hak sahipleri Ekim-Kasım-Aralık ayı maaşlarının ancak aylık yüzde 60’ını alırken, ocak ayından itibaren ise hak sahiplerine hiçbir ödeme yapılmadı.
İsrail’in vergileri göndermemesi memur ve emekli maaşlarının ödenmesi konusunda Filistin hükümetinin belini büküyor.
YAKLAŞIK 245 BİN HAK SAHİBİ BULUNUYOR
Filistin Maliye Bakanı Şukri Bişara, 14 Şubat’ta düzenlediği basın toplantısında, maaş ödemelerinin aylık 1 milyar şekeli (272 milyon dolar) bulduğunu belirtti.
Yaklaşık 245 bin hak sahibinden, 144 binini çalışanlar, geri kalanını ise emekli, esir, şehit aileleri gibi kesimler oluşturuyor.
Filistin yönetiminin aylık toplam mali geliri normal şartlarda 1,35 ila 1,4 milyar şekele (367-380 milyon dolar) ulaşıyor.
Bunun yaklaşık yüzde 90’ı gerek İsrail’in gerekse Filistin yönetiminin topladığı vergilerden oluşuyor.
İsrail’in Gazze’ye tahsis edilen miktarı keserek yapacağı ödeme ise Filistin yönetiminin ihtiyacını karşılamıyor. Normal şartlarda İsrail’in Filistin’e ortalama aylık 200 milyon dolar ödeme yapması gerekirken, Tel Aviv’in kesinti miktarının aylık 275 milyon şekeli (yaklaşık 74 milyon dolar) bulduğu ifade ediliyor.
