Hristiyanlar tarafından İsa’nın doğumunun kutlandığı bir bayram olan Noel, insanlığın kurtuluşunu sağladığı gün olarak kabul edilir. Noel kutlamaları, genellikle kiliselerde düzenlenen ayinler ve törenlerle başlar. Bu törenlerde, İsa’nın doğumu, vaftizi ve mucizeleri anlatılır. Noel’in en önemli simgelerinden biri olan Noel ağacı, bu dönemde evlerde ve iş yerlerinde süslenir. Aileler ve arkadaşlar bir araya gelerek Noel ağacını süsler, Noel şarkıları söyler ve hediye alışverişi yaparlar.
NOEL NE ZAMAN?
Noel, her yıl 25 Aralık tarihinde kutlanır. 2023 yılında Noel, 25 Aralık Pazartesi günü kutlanacak.
Noel kutlamaları, bazı ülkelerde 24 Aralık’ta Noel arifesiyle başlar ve 25 Aralık bitimine kadar devam eder. Bazı Doğu Ortodoks Kiliseleri, Jülyen takviminde 25 Aralık’a denk gelen 6 Ocak’ı Noel olarak kutlarlar.
YILBAŞI VE NOEL FARKI
Noel ve yılbaşı, genellikle yakın tarihlerde kutlandığı için birbiriyle karıştırılan iki bayramdır ancak bu iki bayram arasında önemli farklılıklar bulunuyor.
Noel, Hristiyanlar tarafından İsa’nın doğumunun kutlandığı bir bayramdır. 25 Aralık tarihinde kutlanır. Noel kutlamaları, genellikle kiliselerde düzenlenen ayinler ve törenlerle başlar. Bu törenlerde, İsa’nın doğumu, vaftizi ve mucizeleri anlatılır. Aileler ve arkadaşlar bir araya gelerek Noel ağacını süsler, Noel şarkıları söyler ve hediye alışverişi yaparlar.
Yılbaşı ise, dünyanın çoğu ülkesinde bir yılın bitip, diğerinin başlamasının kutlandığı gecedir. 31 Aralık’ı 1 Ocak’a bağlayan gece kutlanır. Yılbaşı kutlamaları, genellikle havai fişek gösterileri, partiler ve kutlamalarla yapılır.
Noel ve yılbaşı arasındaki temel farklar şunlardır:
Noel, dini bir bayramdır, yılbaşı ise evrensel bir kutlamadır.
Noel, İsa’nın doğumunun kutlandığı bir bayramdır, yılbaşı ise bir yılın bitip, diğerinin başlamasının kutlandığı bir gecedir.
Noel kutlamaları, genellikle kiliselerde düzenlenen ayinler ve törenlerle başlar, yılbaşı kutlamaları ise genellikle havai fişek gösterileri, partiler ve kutlamalarla yapılır.
YILBAŞI AĞACI NEDEN SÜSLENİR?
Noel ağaçları Pagan geleneklerinden gelen bir ritüeldir. Günümüzdeki Noel ağacının Almanya’nın batısından kaynaklandığı düşünülmektedir. Ortaçağda Adem ve Havva’yı canlandıran bir oyunun ana dekoru, cennet bahçesini temsil eden ve üzerinde elmaların bulunduğu bir çam ağacıydı. Adem ve Havva yortusunda (24 Aralık günü) Almanlar evlerine böyle bir cennet ağacı dikerler, üzerine Komünyon’daki kutsanmış ekmeği simgeleyen ince, hamursuz ekmek parçaları asarlardı; bunların yerini daha sonra değişik biçimlerdeki çörekler aldı. Noel mevsiminde ağaçla aynı odada Noel piramidi de bulunurdu. 16. yüzyılda Noel piramidi ve cennet ağacı birleşerek Noel ağacını oluşturdu.
YILBAŞI AĞACI NEDEN KURULUR?
Noel ağaçları Pagan geleneklerinden gelen bir ritüeldir.
Yaprak dökmeyen ağaçları ve çelenkleri ölümsüz yaşamın simgesi olarak kullanmak, eski Mısırlıların, Çinlilerin ve Yahudilerin ortak bir geleneği idi. Avrupalı paganlar arasında yaygın olan ağaca değer verme ya da kutsal sayma, Hristiyanlığı benimsemelerinden sonra, İskandinavyalıların şeytanı korkutup kaçırmak ve Noel zamanında kuşlar için bir ağaç hazırlamak üzere ev ve ambarlarını noelde ağaçlarla donatma geleneği biçiminde sürdü. Almanya’da da kış ortasına rastlayan tatillerde evin girişine ya da içine bir Yule ağacı konuyordu.
Günümüzdeki Noel ağacının Almanya’nın batısından kaynaklandığı düşünülmektedir. Ortaçağda Adem ve Havva’yı canlandıran bir oyunun ana dekoru, cennet bahçesini temsil eden ve üzerinde elmaların bulunduğu bir çam ağacıydı. Adem ve Havva yortusunda (24 Aralık) Almanlar evlerine böyle bir cennet ağacı dikerler, üzerine Komünyon’daki kutsanmış ekmeği simgeleyen ince, hamursuz ekmek parçaları asarlardı; bunların yerini daha sonra değişik biçimlerdeki çörekler aldı. Ayrıca bazı yerlerde İsa’yı simgeleyen mumlar eklendi. Noel mevsiminde ağaçla aynı odada Noel piramidi de bulunurdu. 16. yüzyılda Noel piramidi ve cennet ağacı birleşerek Noel ağacını oluşturdu.
İngiltere’ye 19. yüzyıl başlarında ulaşan Noel ağacı, Kraliçe Victoria’nın eşi Alman Prens Albert’in desteği ile bu yüzyılın ortalarında yaygınlaştı. O dönemde Noel ağaçları, dallarına kurdele ve kâğıt zincirlerle asılmış mum, şekerleme ve keklerle süsleniyordu. Göçmen Almanların Kuzey Amerika’ya 17. yüzyılda götürdükleri Noel ağacı, 19. yüzyılda moda oldu. Gelenek Avusturya, İsviçre, Polonya ve Hollanda’da da yaygındı. Japonya ve Çin’e 19. ve 20. yüzyılda Amerikalı misyonerlerin tanıttığı Noel ağaçları ince işlenmiş kâğıt süslerle donatılmaya başlandı.
NOEL BABA KİMDİR?
Noel Baba, Noel arifesini Noel’e bağlayan gece evlere gizlice girerek çocuklara hediye bıraktığına inanılan efsanevi bir kişidir. Günümüzde kır saçlı, uzun kır sakallı, koca göbekli, sevimli birisi olarak resmedilir. Noel Baba efsanesinin Piskopos Nikola’yı konu alan Hollanda efsanesi Sinterklaas’a dayandığı kabul edilir. Noel Baba’nın hediye getirmesi geleneği ise İskandinav Mitolojisi’ndeki tanrı Odin’e dayanır.
